મહર્ષિ દયાનંદ સરસ્વતી

મહર્ષિ દયાનંદ સરસ્વતી 

       દયાનંદ સરસ્વતી ભારતીય સમાજ સુધારક અને વેદાંતના મહાન જ્ઞાની હતા. તેમનો જન્મ ૧૨ ફેબ્રુઆરી, ૧૮૨૪ના રોજ ગુજરાતના ટંકારા ગામમાં થયો હતો. તેમનું મૂળ નામ મૂળશંકર હતું. તેમના જીવનનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય સમાજમાં વ્યાપેલા અંધશ્રદ્ધા, જાતિ-પ્રથા, બાળ વિવાહ અને સતી પ્રથા જેવી કુરીતિઓનો નાશ કરવો હતો.

     દયાનંદ સરસ્વતીએ ૧૮૭૫માં 'આર્ય સમાજ'ની સ્થાપના કરી. આર્ય સમાજનું મુખ્ય લક્ષ્ય વેદોનું પુનર્જાગરણ અને સમાજમાં નૈતિક અને આધ્યાત્મિક જાગૃતિ લાવવી હતી. તેમણે વેદોના અધ્યયન અને પ્રચાર પર ખૂબ જોર આપ્યો. તેમણે 'સત્યાર્થ પ્રકાશ' નામનું એક ગ્રંથ લખ્યું, જેમાં વેદિક ધર્મની શુદ્ધ શિક્ષાઓનું પ્રચાર કરવાનો પ્રયાસ કર્યો.

      દયાનંદ સરસ્વતીએ સમાજમાં સ્ત્રી શિક્ષણનું મહત્ત્વ પણ ઉજાગર કર્યું અને સ્ત્રીઓને સમાન અધિકાર આપવાની વકાલત કરી. તેમની આ વિચારધારા અને પ્રવૃત્તિઓને કારણે તેઓ ઘણા વિવાદોમાં પણ ઘેરાયા, પરંતુ તેમણે ક્યારેય સત્ય અને ધર્મનું પાલન કરવાનું છોડ્યું નહીં.

દયાનંદ સરસ્વતીનું ૩૦ ઓક્ટોબર, ૧૮૮૩ના રોજ અવસાન થયું. તેમનું જીવન અને શિક્ષણ આજે પણ