નિબંધ-નવરાત્રી

 નવરાત્રી

            નવરાત્રી એ હિંદુ ધર્મનો એક મહત્ત્વપૂર્ણ અને પવિત્ર તહેવાર છે, જે નવ દિવસ સુધી ચાલે છે. આ તહેવાર હર્ષ અને ઉલ્લાસથી ઉજવવામાં આવે છે અને દેવી દુર્ગાની પૂજા કરવામાં આવે છે. 'નવરાત્રી' શબ્દનો અર્થ છે 'નવ રાતો', અને આ નવ રાતો દરમિયાન દેવીના નવ રૂપોનું પૂજન કરવામાં આવે છે. આ તહેવાર આસો મહિનામાં આવે છે અને તે પ્રકૃતિ, ધર્મ અને સંસ્કૃતિની સમૃદ્ધિ દર્શાવે છે.

        નવરાત્રીની ઉજવણીમાં ગુજરાતી સંસ્કૃતિનો વિશેષ રોલ છે. અહીં ગરબા  અને ડાંડીયાની રમતોનો વિશેષ મહિમા છે. લોકો રાત્રે મંડપોમાં ભેગા થઈને રંગબેરંગી પોશાકમાં ગરબા અને ડાંડીયાની રમતો રમે છે. ગરબા રાસ અને ડાંડીયાની સંગીત અને નૃત્ય દ્વારા, લોકો દેવીની આરાધના કરે છે. આ નૃત્યોમાં લોકસંસ્કૃતિ અને પરંપરાઓનો અનોખો સમન્વય જોવા મળે છે.

            નવરાત્રીના પ્રથમ ત્રણ દિવસ મા કાલીની પૂજા કરવામાં આવે છે. કાલી મા દુષ્ટોનો નાશ કરે છે અને સંસારમાં શાંતિ અને સદગુણ  સ્થાપે છે. બીજા ત્રણ દિવસ મા લક્ષ્મીની પૂજા થાય છે, જે ધનની દેવી છે. આ દિવસોમાં લોકો સંપત્તિ, સમૃદ્ધિ અને સમાનતાની પ્રાપ્તિ માટે લક્ષ્મી માતાની આરાધના કરે છે. છેલ્લા ત્રણ દિવસ મા સરસ્વતીની પૂજા કરવામાં આવે છે, જે જ્ઞાન અને શિક્ષાની દેવી છે. વિદ્યાર્થીઓ અને જ્ઞાનાર્થીઓ માતા સરસ્વતીની પૂજા કરીને તેમના આશીર્વાદ લે છે.

          નવરાત્રીના નવમો દિવસ 'મહાનવમી' તરીકે ઉજવવામાં આવે છે, અને દસમો દિવસ 'દશેરા' તરીકે જાણીતો છે. દશેરા એ વિજયદશમી તરીકે પણ ઉજવવામાં આવે છે, કારણ કે આ દિવસે ભગવાન રામે રાવણ નો નાશ  કર્યો હતો. આ દિવસ ધર્મના  વિજય દિવસ તરીકે પણ ઓળખાય છે.

          નવરાત્રીમાં ઉપવાસનો વિશેષ મહત્ત્વ છે. લોકો નવ દિવસ સુધી ઉપવાસ રાખીને શરીર અને મનને શુદ્ધ કરે છે. આ દિવસોમાં ફળાહાર અને સાદા ખોરાકનું સેવન કરવામાં આવે છે. ઉપવાસ દ્વારા લોકો પોતાના આરોગ્યમાં સુધારો કરે છે અને આત્માની શુદ્ધિ અનુભવે છે.

        નવરાત્રીનો તહેવાર સમાનતા અને સહિષ્ણુતાનું પ્રતિક છે. આ તહેવારમાં દરેક વર્ગના લોકો સાથે મળીને પર્વની ઉજવણી કરે છે. તે સામાજિક સંબંધોને મજબૂત બનાવે છે અને સમુદાયના લોકોએ એકબીજાની મદદ કરીને ઉત્સવને વધુ સુંદર બનાવે છે.

         અંતમાં, નવરાત્રી એક એવું પવિત્ર તહેવાર છે જે ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક રીતે મહત્વપૂર્ણ છે. તે આપણને દેવી દુર્ગાની શક્તિ અને સત્યની વિજયનો સંદેશ આપે છે. આ તહેવાર આપણા જીવનમાં આનંદ, સમૃદ્ધિ અને ધર્મનો પ્રસાર કરે છે. નવરાત્રીના આ પવિત્ર દિવસોમાં, આપણે દેવીના આશીર્વાદ મેળવીએ અને પોતાના જીવનને ધર્મ અને સદ્ગુણોથી સજાવીએ.